معبد هندوها

معبد هندوها یا «بُتِ گورُن» یکی از آثار تاریخی شهر بندرعباس در استان هرمزگان است که در مرکز این شهر قرار دارد.
ساختمان این معبد، در سال ۱۳۱۰ قمری (برابر با با ۱۲۷۱ خورشیدی) در زمان حکومت محمدحسن‌خان سعدالملک حاکم وقت بندرعباس، از محل جمع‌آوری هدایای هندوها، توسط تجار هندی ساخته شده‌است. طرح این بنا از معماری پرستشگاه‌های هندی متأثر است.
ﻣﺠﺴﻤﻪ‌هایی ﺍﺯ ﺑﺮﻫﻤﺎ، ﺷﻴﻮﺍ ﻭ ﻭﺷﻴﻨﻮ ﺩﺭ این معبد ﺑﻮﺩﻩ ﺩﺭ ﺭﺍﻫﺮﻭﻫﺎ ﭼﻬﺎﺭ ﺍﺗﺎﻕ کوچک ﺑﺎ ﻃﺎﻗﭽﻪ ﻣﺤﻞ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻥ ﻣﺠﺴﻤﻪ‌ﻫﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ که ﻣﺤﻞ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﺑﺮﻫﻤﻨﺎﻥ ﻣﻌﺒﺪ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﮔﻮﻳﺎ ﻫﻨﺪﻭﻫﺎ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۴۴ ﺍﺯ ﺑﻨﺪﺭﻋﺒﺎﺱ ﺑﻪ ﻫﻨﺪ ﺑﺎﺯ می‌ﮔﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻭ ﺑﺖ‌ﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ می‌برﻧﺪ.
ﺍﻳﻦ ﻣﻌﺒﺪ یک ﺍﺛﺮ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻬﻢ در ﺧﻄﻪ جنوب ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻨﺎی آن ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮﺩ ﺍﺳﺖ.

ﭘﻼﻥ ﻣﻌﺒﺪ ﻣﺮﺑﻊ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻗﺴﻤﺖ اصلی آن ﮔﻨﺒﺪﺧﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ کﻪ ﺩﻭﺭ ﺗﺎ ﺩﻭﺭ راهروی ﺳﺮﺍﺳﺮی ﺩﺍﺭﺩ تا ﺯﺍﺋﺮﺍﻥ ﺩﻭﺭ ﻣﻌﺒﺪ ﺑﮕﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺯﻳﺎﺭﺕ کنند ﻭ ﺩﺭ ﺯﻳﺮ ﮔﻨﺒﺪﺧﺎﻧﻪ، ﺑﺖ ﺍﻋﻈﻢ ﺭﺍ ﻗﺮﺍﺭ می‌ﺩﺍﺩﻧﺪ.
سبک معماری این گنبد را مقرنس‌های پیرامونی آن نه تنها از دیگر گنبدهای موجود در سواحل خلیج فارس، بلکه از گنبدهای سراسر ایران متفاوت می‌سازد. طرح این بنا کاملاً از معماری معابد هندی متأثر است و تاﺛﻴﺮ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼمی نیز ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻌﺒﺪ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﺍﺳﺖ.
ساختمان اتاق معبد و محراب در قسمت شمال معبد واقع شده و دور اتاق معبد نیز از طاقچه و قاب‌های کور ساخته شده‌است و دورتا دور اتاق معبد نیز ۴ راهرو وجود دارد که در گذشته زوار به دور آن زیارت می‌کردند.
داخل راهروها حجره‌های کوچکی است که برای طلبه‌های مکتب برهمنی در نظر گرفته شده و داخل برخی از اتاق‌ها نقاشی‌های مذهبی دیده می‌شود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها خدای فلوت‌زن به نام کریشنا است.
همچنین اطراف و در ۴ طرف گنبد حدود ۷۲ برجک مخصوص هندویی وجود دارد که در وسط گنبد میله بزرگی قرار گرفته که در حقیقت محور زمین و آسمان را نشان می‌دهد.
از داخل راهرو غربی راه پله‌های مارپیچی وجود دارد که به سمت بالا است و به بام معبد منتهی می‌شود که ساق معبد است و با جرزهای پس رونده که الهام از معماری ایرانی است تشکیل شده‌است که ۴ نورگیر در ۴ طرف این فضای چند ضلعی روی جرزها و جود دارد و گنبد عظیمی با لایه‌های ذوزنقه‌ای و تزیینات آیین هندویی دیده می‌شود.
در قسمت ضلع شرقی گنبد نیز تالار بزرگی وجود دارد که تالار اجتماعات بوده و در این تالار نقاشی‌های مختلفی به چشم می‌خورد که هر کدام از آن‌ها بیانگر فلسفه خاصی از اعتقادات مختلف مردم هند است.

دکتر فخری دانشپور پرور که ۶ سال روی این معبد تحقیق کرده می‌گوید: این معبد برای نیازهای هندوهای مقیم بندرعباس که ساخته شد که یکی از نقطه‌های مهم ارتباط فرهنگی و هنری میان ایران و هند است.
هندوها پیروان مکتب برهمنی (کسانی که به خدایان برهما، ویشنو و تسیوا معتقدند) هستند و این معبد بنابر تحقیقات به عمل آمده متعلق به خدایان ویشنو است.
در هند اغلب معابد برهمنی، سنگی است، معبد هندوها در بندرعباس طبق موقعیت جغرافیایی در زمان ساخت از لاشه سنگ، ملات گل و ساروج، سنگ‌های مرجانی خاک و گچ‌های ضخیم ماده و گچ لویی استفاده شده‌است.